janani suraksha yojana online registration जननी सुरक्षा योजना ही भारत सरकारची एक महत्त्वाकांक्षी योजना आहे, ज्याचा उद्देश गर्भवती महिलांच्या सुरक्षित मातृत्वाला प्रोत्साहन देणे आणि प्रसूतीदरम्यान माता व अर्भक मृत्यू दर कमी करणे आहे.
२००५ साली राष्ट्रीय ग्रामीण आरोग्य अभियानाच्या (NRHM) अंतर्गत ही योजना सुरू करण्यात आली. या योजनेअंतर्गत गर्भवती महिलांना सरकार कडून १४०० रुपये दिले जातात त्यामुळे ग्रामीण भागातील गरीब आणि वंचित महिलांना मोठा दिलासा मिळाला आहे.
What is the main objective of Janani Suraksha Yojana? जननी सुरक्षा योजनेचे उद्दिष्ट काय आहे?
जननी सुरक्षा योजनेचा मुख्य उद्देश म्हणजे गरीब आणि वंचित महिलांना प्रसूतीदरम्यान आरोग्यविषयक सेवा पुरवणे. त्याचबरोबर, प्रसूतिगृहातील प्रसूतीला चालना देऊन घरगुती प्रसूतीदर कमी करणे हा देखील या योजनेचा मुख्य उद्देश आहे. या योजनेंतर्गत सरकारकडून महिलांना १४०० रुपयांची आर्थिक मदत आणि इतर सुविधा उपलब्ध करून दिल्या जातात.
योजना कशा प्रकारे कार्य करते:
- आर्थिक सहाय्य: गर्भवती महिलांना प्रसूतिगृहातील प्रसूतीसाठी सरकार महिलांना १४०० रुपयांची आर्थिक मदत करते. ही रक्कम महिलांना त्यांच्या प्रसूतीच्या खर्चासाठी उपयोगी पडते
- प्रेरणा रक्कम: प्रसूती नोंदणी, नियमित तपासणी आणि सुरक्षित प्रसूतीसाठी महिलांना प्रोत्साहित करण्यासाठी प्रेरणा रक्कम दिली जाते
- आरोग्य सेवांची उपलब्धता: गर्भवती महिलांना सरकारी रुग्णालयांमध्ये मोफत तपासणी, औषधे, लसीकरण आणि प्रसूतीची सुविधा मिळते
Who is eligible for Janani Suraksha Yojana? जननी सुरक्षा योजनेसाठी पात्रता
- जननी सुरक्षा योजनेसाठी पात्रता लाभार्थी महिला ही BPL (गरीबी रेषेखालील) कुटुंबातील असावी
- महिला १९ वर्षे किंवा त्याहून अधिक वयाची असावी
- ही योजना केवळ पहिल्या दोन जिवंत अपत्यांपर्यंतच लागू आहे
What are the benefits of Janani Suraksha Yojana? जननी सुरक्षा योजनेचे काय फायदे आहेत?
- प्रसूतीदरम्यान मोफत सेवा: सरकारी रुग्णालयांमध्ये प्रसूतीदरम्यान मोफत सेवा पुरवल्या जातात, जसे की तपासणी, औषधे, लसीकरण, आणि आणीबाणीची सेवा
- आर्थिक मदत: गर्भवती महिलांना प्रसूतीसाठी प्रवास खर्च, आहाराचा खर्च यासाठी आर्थिक मदत दिली जाते
- प्रसूतीनंतर सेवा: बाळंतपणानंतर महिलांना व नवजात बाळाला आवश्यक ती आरोग्य सेवा मोफत दिली जाते
- स्थानिक आरोग्य कार्यकर्त्यांचे सहाय्य: अंगणवाडी कार्यकर्त्या आणि आशा स्वयंसेविका गर्भवती महिलांना सर्व प्रक्रिया पूर्ण करण्यात मदत करतात
जननी सुरक्षा योजनेची मिळणारी आर्थिक रक्कम:
| ग्रामीण भागातील महिलांसाठी: | शहरी भागातील महिलांसाठी | |
| प्रसूतिगृहातील प्रसूतीसाठी | ₹ १४००/- | ₹ १०००/- |
| आशा स्वयंसेविकेसाठी प्रोत्साहन | ₹ ६००/- | ₹ २००/- |
janani suraksha yojana online registration documents required जननी सुरक्षा योजना ऑनलाइन नोंदणीसाठी आवश्यक कागदपत्रे
- आधार कार्ड
- निवास प्रमाण पत्र
- शिधा पत्रिका
- JSY कार्ड
- डिलीवरी सर्टिफिकेट
- बैंक खते नंबर
- पासपोर्ट साइज फोटो
- मोबाइल नंबर
janani suraksha yojana online registration जननी सुरक्षा योजनेसाठी ऑनलाइन अर्ज कसा करावा?
- सर्व प्रथम, आपल्याला त्याच्या अधिकृत वेबसाइटवर जावे लागेल
- होमपेजवर जननी सुरक्षा योजनेचा अर्ज डाउनलोड करून घ्या
- यानंतर तुम्हाला हा फॉर्म काळजीपूर्वक भरा
- यानंतर सर्व आवश्यक कागदपत्रे जोडा
- यानंतर तुमच्या जवळच्या अंगणवाडी किंवा सरकारी रुग्णालयात फॉर्म जमा करा
अशा प्रकारे तुम्ही जननी सुरक्षा योजनेसाठी ऑनलाइन नोंदणीसाठी ऑनलाइन अर्ज करू शकता.
जननी सुरक्षा योजनेचा प्रभाव:
- मातामृत्यू दरात घट: जननी सुरक्षा योजनेमुळे मातामृत्यू दरात लक्षणीय घट झाली आहे
- प्रसूतिगृहातील प्रसूतीत वाढ: ग्रामीण आणि शहरी भागातील महिलांमध्ये प्रसूतिगृहात प्रसूती करण्याचा कल वाढला आहे
- महिलांच्या आरोग्यात सुधारणा: नियमित तपासणी आणि पोषणमूल्य असलेल्या आहारामुळे गर्भवती महिलांचे आरोग्य सुधारले आहे
जननी सुरक्षा योजनेच्या यशस्वीतेसाठी उपाय:
- महिलांना या योजनेची माहिती देण्यासाठी विशेष मोहीम राबवावी
- दुर्गम भागात वाहतुकीसाठी सरकारी वाहनांची उपलब्धता करावी
- दुर्गम भागात वाहतुकीसाठी सरकारी वाहनांची उपलब्धता करावी
- स्थानिक पातळीवर अंगणवाडी व आशा कार्यकर्त्यांना प्रोत्साहन द्यावे
निष्कर्ष
जननी सुरक्षा योजना ही गरीब व वंचित महिलांसाठी वरदान ठरली आहे. सुरक्षित मातृत्वाला चालना देऊन महिलांचे आरोग्य सुधारण्याच्या दृष्टीने ही योजना अत्यंत महत्त्वाची आहे. मातामृत्यू व अर्भकमृत्यू दर कमी करण्यात या योजनेचा मोठा वाटा आहे. सरकारच्या वतीने या योजनेला आणखी प्रोत्साहन देऊन ती अधिक प्रभावी बनवण्याची गरज आहे.
FAQ – सतत विचारले जाणारे प्रश्न
जननी सुरक्षा योजना (JSY) म्हणजे काय?
जननी सुरक्षा योजना ही भारत सरकारची एक महत्त्वाकांक्षी योजना आहे, ज्याचा उद्देश गर्भवती महिलांच्या सुरक्षित मातृत्वाला प्रोत्साहन देणे आणि प्रसूतीदरम्यान माता व अर्भक मृत्यू दर कमी करणे आहे
जननी सुरक्षा योजना साठी पात्रता आहे का?
या योजनेचा लाभ त्या महिलांना मिळतो जे दारिद्र्यरेषेखालील (BPL), अनुसूचित जाती (SC), आणि अनुसूचित जमाती (ST) श्रेणी मधील आहेत
